Sosyal bilgiler dersinde çesitli bilgi, beceri ve degerleri çocuklara kazandirmak için ögretme-ögrenme süreçlerinde toplumsal kaynaklardan yararlanmak önemli görülmektedir. Aile, sosyal bilgiler dersinde yararlanilmasi gereken toplumsal kaynaklarin en önemlilerinden biridir. Sosyal bilgiler dersi çocuklari yasama hazirlayan bir ders olma islevine sahip oldugu için derste ögrenilenlerin günlük yasama yansimasini saglamak amaciyla derse aile katilimi saglanmasi gerekmektedir. Aile katilimi, çocugun okulda ögrendigi bilgi, beceri ve degerleri günlük yasama aktarabilmesi ve devamliligini saglayabilmesi için ailenin ögretim etkinliklerine planli olarak katiliminin saglanmasidir. Bu çalisma, sosyal bilgiler dersinde aile katilimi saglamanin önemine iliskin dikkat çekmek amaciyla tasarlanan aile katilimi saglamaya yönelik bir uygulama örneginden olusmaktadir. Çalismada, bu uygulama örnegine yönelik olusturulan ders plani, aile ve ögrenci yönergeleri sunulmustur. Ayrica uygulama örnegine yönelik olarak etkinlik esnasinda çekilen video dökümü, ögrenci anekdot kayitlari, ögrenci görüsmelerinden elde edilen veriler ve aile isbirligi defterlerinde yer alan aile görüsleri dogrudan alinti biçiminde verilmistir. Sosyal bilgiler dersine aile katilimi saglanarak ögrencilerin akademik basarilarinin artmasina, sorumluluk bilinci ile özgüveninin gelisimine, aile iliskilerinin güçlenmesine ve ailelerin bireysel gelisimlerine katki saglanabilir.

Egitim, farkli disiplinlerin bulgularindan yararlanan bir bilim dalidir. Sinirbilim ve egitim etkilesiminin bilissel sürece yönelik bir açimlama getirdigi söylenebilir. Bu çalisma, diger disiplinlerle etkilesimi olan egitimin, sinirbilim bulgularindan nasil yararlanabilecegine iliskin bir farkindalik kazandirmaya yönelik bilimsel tartisma kapsaminda tasarlanmistir. Egitimsel sinirbilim (neuroeducation) yaklasimi sinirbilim ve özellikle bilissel sinirbilim alan arastirmalarinin bulgularini bütünsel bir biçimde anlamak üzere düzenlenmistir. Böylece, disiplinlerarasi çalismalarla egitim boyutuna katki saglamayi hedeflemektedir. Bu çalisamada, ögretmenlerin “bilissel sinirbilim arastirmalarinin sonuçlarinin sinifta nasil uygulayabilecekleri sorunu alan arastirmalarin sonuçlarina göre tartisilmistir. Egitimsel sinirbilim kavrami “beyin tabanli/uyumlu ögrenme” kavramindan farkli olarak alinmistir. Her iki kavram temelde ayni gibi gözükse de egitimsel sinirbilim kavrami daha genis bir içerigi ele almaktadir. Sonuç olarak ögrenmenin uygulamasinda, ögrencinin motivasyonu, duygulari, konusmasi, kelime dagarcigi, kavramsal anlamasi, problem çözme becerisi, toplumsal yasam becerileri için sinirbilim, bilissel sinirbilim ve egitim verileri birbirini destekleyecek bütünlükte olmalidir.

Egitim, farkli disiplinlerin bulgularindan yararlanan bir bilim dalidir. Sinirbilim ve egitim etkilesiminin bilissel sürece yönelik bir açimlama getirdigi söylenebilir. Bu çalisma, diger disiplinlerle etkilesimi olan egitimin, sinirbilim bulgularindan nasil yararlanabilecegine iliskin bir farkindalik kazandirmaya yönelik bilimsel tartisma kapsaminda tasarlanmistir. Egitimsel sinirbilim (neuroeducation) yaklasimi sinirbilim ve özellikle bilissel sinirbilim alan arastirmalarinin bulgularini bütünsel bir biçimde anlamak üzere düzenlenmistir. Böylece, disiplinlerarasi çalismalarla egitim boyutuna katki saglamayi hedeflemektedir. Bu çalisamada, ögretmenlerin “bilissel sinirbilim arastirmalarinin sonuçlarinin sinifta nasil uygulayabilecekleri sorunu alan arastirmalarin sonuçlarina göre tartisilmistir. Egitimsel sinirbilim kavrami “beyin tabanli/uyumlu ögrenme” kavramindan farkli olarak alinmistir. Her iki kavram temelde ayni gibi gözükse de egitimsel sinirbilim kavrami daha genis bir içerigi ele almaktadir. Sonuç olarak ögrenmenin uygulamasinda, ögrencinin motivasyonu, duygulari, konusmasi, kelime dagarcigi, kavramsal anlamasi, problem çözme becerisi, toplumsal yasam becerileri için sinirbilim, bilissel sinirbilim ve egitim verileri birbirini destekleyecek bütünlükte olmalidir.

Meslek yüksekokulu ve fen edebiyat fakültelerinde görev yapan ögretim elemanlarinin öz-algilari ve ögrenci görüslerine göre pedagojik yeterliklerini incelemeyi amaçlayan betimsel nitelikteki bu çalismada iliskisel tarama modeli kullanilmistir. Ahi Evran Üniversitesinde görev yapan 45 ögretim elemani ve 88 ögrenci ilgili üniversitenin meslek yüksekokullari ve Fen edebiyat fakültesine devam etme kosulu aranarak amaçli örneklem yoluyla belirlenmis olup veriler nicel yolla toplanmistir. Bu çalismada veri toplama araci olarak MEB’in 2006 yilinda yayimladigi ögretmen yeterlikleri çalismasi baz alinarak 13 alt boyutta toplanan maddeler besli likert tipi maddelere dönüstürülerek olusturulan “Ögretmen Yeterlik Algi Ölçegi” kullanilmistir. Verilerin analizinde yüzde (%), frekans (f), t-Test ve Tek Yönlü Varyans Analizi yapilmis olup alt amaçlarda belirtilen hipotezler 0.05 düzeyinde teste tabi tutulmustur. Ögretim elemanlarinin öz algilarinin incelenmesi sonunda cinsiyet, fakülte, hizmet yili, formasyon belgesine sahip olma durumu ve hizmet içi formasyon egitimi düzenlemesine yönelik görüsleri arasinda anlamli fark yoktur ancak ögretim elemanlarinin yeterlikleri konusundaki ögrenci görüsleri ile ögretim elemanlarinin öz degerlendirmeleri arasinda anlamli derecede farkliligin oldugu bulunmustur. Diger taraftan ögrencilerin cinsiyetleri ve devam ettikleri fakültelere göre aralarinda anlamli fark yok iken hizmet içi formasyon egitimi düzenlenmeli diyenlerle karsi çikanlar arasinda karsi çikanlar lehine anlamli fark vardir. Arastirmanin bir diger bulgusuna göre hem ögrenciler hem de ögretim elemanlari hizmet içi pedagojik formasyon egitimi düzenlenmesi konusunda olumlu görüs belirtmislerdir

Hayat bilgisi dersi kapsamini olusturan düsünce ve degerler hayat bilgisi ögretim programlarinda kisisel nitelikler ya da degerler basligi altinda ele alinmaktadir. Hayat bilgisi dersi ile kazandirilmasi öngörülen degerlerden biri de vatanseverliktir. Vatanseverlik bireyin ülkesine kuvvetli bir bag ile bagli olmasina, onu koruma, gelistirme ve onun ilelebet varligini sürdürmesine kendini adamis olma ile ilgilidir. Bu arastirmanin temel amaci, ilkokul üçüncü sinif ögrencilerinin yazili ifadeler ve resimli betimlemeler ile vatanseverlik degerini nasil ifade ettiklerinin tespit edilmesidir. Betimsel yöntemin kullanildigi arastirmada veriler bir adet açik uçlu soru ve bu soru ile ilgili bir adet resim çiziminden olusan veri toplama formu ile toplanmistir. Kolay ulasilabilir örnekleme teknigi ile olusturulan örneklem, Kirsehir ili Kaman ilçesindeki 5 ilkokulun 3. sinif ögrencilerinden olusturulmus ve arastirma sürecine toplam 166 ögrenci katilmistir. Elde edilen verilerin analizi için içerik analizi ve görsel analiz teknigi ise kosulmustur. Arastirmadan elde edilen bulgulara göre su sonuçlara ulasilmistir: Vatanseverlik; “vatani sevmek”, “vatan için canini feda edebilmek”, “vatani korumak”, “vatani Atatürk’ün sevdigi gibi sevmek” ve “milletini sevmek” seklinde yazili olarak betimlenmistir. Vatanseverlik;“vatani korumak”, “bayragimizi sevmek, istiklal marsimizi coskuyla söylemek”, “vatan için canini feda edebilmek”, “vatani Atatürk’ün sevdigi gibi sevmek”, “vatan sevgisi” ve “millî bayramlari kutlamak” ile ilgili resimlerle tasvir edilmistir

Kaynagini yasamdan alan Hayat bilgisi dersi temel egitimde bireyin toplumsallasmasi için önemli dinamiklerdendir. 2017 yilinda güncellenen Hayat Bilgisi Dersi Ögretim Programi 2017-2018 yilindan itibaren ilkokul 1. siniflardan baslamak üzere kademeli olarak uygulanmaya geçirilmistir. Bu baglamda; bu arastirmanin amaci, 2009 ve 2017 hayat bilgisi dersi ögretim programlarinin karsilastirilmasidir. Arastirmada nitel arastirma yöntemlerinden durum çalismasi deseni kullanilmistir. Veri toplama aracini ölçüt örnekleme ile Milli Egitim Bakanligi tarafindan onaylanan 2009 ve 2017 hayat bilgisi ögretim programlari olusturmaktadir. Ögretim programlari doküman incelemesi yöntemiyle analiz edilmistir. Hayat bilgisi ögretim programlari; hedefler, içerik, egitim durumu, degerlendirme gibi program ögeleri, beceriler, degerler, yaklasimlar açisindan karsilastirilmistir. Her iki program vizyon, Türk Milli Egitim Amaçlari, degerlendirme gibi boyutlar açisindan benzerlikler tasimaktadir. 2017 programinda kazanim, deger, beceri ve Atatürkçülükle ilgili kazanim sayilarinin azaldigi, ünite temelli yaklasima geçildigi, etkinliklerle, belirli gün ve haftalarla ilgili yeterince açiklama olmadigi tespit edilen bazi farkliliklardir. Arastirmada elde edilen sonuçlarin, Türkiye’de Hayat Bilgisi Ögretim Programinin anlasilirligini destekleyecegi ve hayat bilgisi ile ilgili gelecek arastirmalar için katki saglayacagi düsünülmektedir.

Günümüzde degisen ihtiyaçlar egitim sistemlerinde bazi degisimleri zorunlu kilmaktadir. 21.yy becerileri incelendiginde okullardan mezun olan ögrencilerin bilgiyi üretme, problem çözme, elestirel düsünme, teknolojiyi etkin kullanma gibi birçok beceri ile donanimli mezun olmalari hedeflenmektedir. Özellikle bilginin tanimi, yapilanmasi, degerlendirilmesi, pozisyonu ve olusumu hakkindaki inançlar önemini hissettirmektedir. Bireylerin bilginin dogasina iliskin inançlari epistemolojik inançlar olarak adlandirilmaktadir. Bu çalismanin amaci, sinif ögretmeni adaylarinin epistemolojik inançlarini betimlemek ve bu inançlar üzerinde etkili olabilecegi düsünülen bazi degiskenlere (fen dersine yönelik tutum, cinsiyet, sinif düzeyi vb.) göre incelemektir. Bu kapsamda, arastirmada nicel arastirma yöntemlerinden tarama (survey) yöntemi kullanilmistir. Arastirmanin örneklemini, Ahi Evran Üniversitesi Egitim Fakültesi Sinif Ögretmenligi Anabilim Dalinda ögrenim görmekte olan ve rastgele yolla seçilen 188 ögretmen adayi olusturmaktadir. Verilerin elde edebilmesinde; Deryakulu ve Büyüköztürk (2002) tarafindan gelistirilen Epistemolojik Inanç Ölçegi, Tasdemir (2008) tarafindan gelistirilen Fen Dersine Yönelik Tutum Ölçegi ve arastirmacilar tarafindan gelistirilen kisisel bilgi formu kullanilmistir. Elde edilen sonuçlara göre, sinif ögretmeni adaylarinin ögrenmenin çabaya bagli oldugu inanci gelismemis iken, ögrenmenin yetenege bagli oldugu ve tek bir dogrunun var olduguna inançlari az gelismistir. Çalismadaki diger bir sonuç ise sinif ögretmeni adaylarinin epistemolojik inançlarinin cinsiyet özelliklerine, sinif seviyelerine göre de anlamli farklilik göstermis olmasidir. Bunun yaninda ögretmen adaylarinin çabaya bagli epistemolojik inançlari ile fene yönelik tutumlari arasindaki pozitif yönlü anlamli bir iliski vardir.